Stres jest integralnym elementem życia każdej osoby, niezależnie od jej wieku czy doświadczeń. Napięcia dnia codziennego, problemy w pracy, rodzinie czy relacjach, a także presja społeczna mogą przyczynić się do powstawania przewlekłego stresu. Wpływ tego stanu na nasze zdrowie i samopoczucie jest wielokierunkowy, ale jednym z najbardziej zauważalnych i powszechnych skutków są problemy ze snem.
Nie od dziś wiadomo, że sen odgrywa kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu naszego organizmu. Dlatego też jego jakość ma ogromny wpływ na nasze zdrowie. Sen służy przede wszystkim odpoczynkowi i kumulacji energii. W czasie snu komórki i tkanki są naprawiane, a system odpornościowy jest wzmacniany. Dlatego regularny, zdrowy odpoczynek jest ważny dla szybkiej rekonwalescencji po chorobie lub urazie. Poza tym sen to także emocjonalne i psychiczne zdrowie. Jego niedobór może bowiem prowadzić do problemów z nastrojem, takich jak drażliwość, depresja, lęk czy nawet stres. Długotrwały brak snu przyczynia się również do zwiększenia ryzyka poważniejszych problemów zdrowotnych, w tym zaburzeń psychicznych. Ponadto zdrowy sen to też zdrowe serce. Stanowi on podstawę naszego dobrego samopoczucia i funkcjonowania.
Jaka jest zatem zależność między snem a stresem? Przyczynę problemów ze snem stanowią uwarunkowania biologiczne i psychologiczne. Pierwsze skrzypce gra tutaj wewnętrzny zegar biologiczny, który reguluje cykl dobowy i tym samym systematyzuje pory naszej aktywności i odpoczynku. Gwarantuje on zatem właściwą fizjologię snu, dzięki czemu możemy się cieszyć efektywnym wypoczynkiem. Niestety jednak stres z łatwością narusza nasz wewnętrzny zegar biologiczny ze względu na powstałe napięcia i uczucie niepokoju. Wystarczy, chociażby drobna zmiana w jego funkcjonowaniu, aby pojawiły się trudności związane z zasypianiem i utrzymaniem treściwego snu. Zakłócenia spowodowane stresem są z kolei przyczyną nadmiernego wydzielania kortyzolu, czyli hormonu stresu. Kiedy jesteśmy narażeni na stres, poziom kortyzolu w naszym ciele wzrasta. Chroniąc nas przed niebezpieczeństwem, ten mechanizm był kluczowy dla naszych przodków, jednak w dzisiejszych czasach może przynieść więcej szkód niż korzyści. W rzeczywistości stres stanowi teraz największe zagrożenie dla naszego zdrowia, a w tym jakościowego snu.
Stres w głównej mierze przyczynia się do zmniejszenia głębokości snu. Jego długotrwałe występowanie w szczególności może wpłynąć na strukturę i architekturę wypoczynku, prowadząc do zmniejszenia ilości głębokiego snu, który jest niezbędny do regeneracji i odpoczynku mózgu. Nierzadko występują również problemy z zasypaniem czy przerywany sen. Przewlekły stres wiąże się bowiem z natłokiem myśli, obaw i lęków, których nie potrafimy wyłączyć i które skutecznie utrudniają nam zasypianie. Potrzebujemy zatem o wiele więcej czasu, aby się w końcu wyciszyć i zasnąć. Poza tym osoby narażone na stres często doświadczają wielokrotnego budzenia się w nocy. Pojawiają się wówczas koszmary, napady lęku i ciągłe uczucie niepokoju. Jest to również związane ze zdominowaniem snu przez lżejsze fazy i płytszy sen, w rezultacie czego łatwiej się wybudzamy. Nawet jeśli uda nam się wejść w sen głęboki, trudno uzyskać z niego jakiekolwiek korzyści. Stres może także sprawić, że budzimy się przed czasem, nie czując się wypoczętym czy zregenerowanym. Jest to tym bardziej możliwe w przypadku, gdy źródło stresu stanowi praca czy szkoła. Boimy się, że rano zaśpimy i przegapimy budzik. Nasz sen jest zatem niespokojny i mało efektywny, a często też budzimy się przed czasem. Wpływ stresu na nasz wypoczynek to tak naprawdę jednak błędne koło. Stres powoduje bezsenność, a ta z kolei przyczynia się do pogorszenia nastroju i pogłębienia stresu. Jeśli nie możemy zasnąć, nasz niepokój rośnie, co wcale nie sprawi, że w końcu uda nam się zapaść w regenerujący wypoczynek. Warto jednak wiedzieć, że zarwanie jednej nocki nie uruchamia od razu błędnego koła. Wszystko zależy od naszego podejścia. Warto więc walczyć ze stresem i wiedzieć, jak zadbać o swój zdrowy i efektywny sen.
Ze względu na wyżej wymienione trudności związane ze stresem, warto wiedzieć, jak skutecznie sobie z nim radzić. Przede wszystkim należy zadbać o wyciszenie oraz relaks. Starajmy się na co dzień unikać potencjalnych źródeł stresu i złego samopoczucia. Warto znaleźć rozwiązania, które pomogą nam się uspokoić i wyciszyć umysł. Warte wypróbowania są różnorodne techniki relaksacyjne. Metody takie jak medytacja, joga czy techniki głębokiego oddychania pomagają relaksować umysł i ciało, redukując napięcie. Istotna jest również aktywność fizyczna. Regularne uprawianie sportu to doskonały sposób na wyładowanie napięcia i polepszenie swojego samopoczucia. W trakcie wysiłku fizycznego wydzielane są bowiem endorfiny, które działają jak naturalne leki przeciwbólowe i poprawiają nastrój. Nie bez znaczenia pozostaje także zdrowa dieta. Zrównoważone odżywianie wpływa korzystnie na ogólny stan zdrowia i może pomóc w radzeniu sobie ze stresem. Warto również zapoznać się ze wszelkimi technikami zarządzania czasem. Planowanie dnia, tworzenie list zadań i delegowanie obowiązków mogą pomóc w lepszym kontrolowaniu stresu. Ustal także priorytety i naucz się mówić “nie”, jeśli czujesz, że masz zbyt wiele na głowie. Ważne jest też to, aby zaakceptować fakt, iż niektóre rzeczy są nieuniknione i znajdują się poza naszą kontrolą. Jeśli faktycznie trudno nam poradzić sobie ze stresem, być może warto skorzystać z profesjonalnej pomocy. Psychoterapeuta z pewnością pomoże Ci zwalczyć nieustanny lęk i niepokój.
Aby zadbać o swój sen w jak najlepszy sposób, warto stworzyć sprzyjające środowisko do wypoczynku. Co to oznacza? Oznacza to, iż należy przede wszystkim skupić uwagę na najbliższym otoczeniu naszego wypoczynku. Warto zapoznać się z istotą dobrze dobranego materaca, kołdry, poduszki i innych akcesoriów sypialnianych. Istotne jest jednak tutaj nie tylko wyposażenie łóżka, ale również temperatura pomieszczenia i jego odpowiednie przewietrzenie. Poza tym warto zadbać o regularny harmonogram snu oraz ograniczenie stymulantów, takich jak kofeina czy alkohol. Zakłócają one efektywny wypoczynek, dlatego też należy zrezygnować z tego typu środków, zwłaszcza przed snem, co może pomóc w poprawie jego jakości. Postaraj się też, aby środowisko, w którym wypoczywasz, było po prostu przytulne. Odpowiednie warunki do snu, takie jak ciemność, cicha muzyka czy komfortowa pościel, mogą przyczynić się do lepszej regeneracji.
Podsumowując, stres ma wyraźny wpływ na jakość naszego snu. Warto zatem posiadać świadomość jego mechanizmu, a tym samym stosować się do powyższych wskazówek. Z pewnością pomogą one złagodzić skutki stresu i zapewnić bardziej relaksujący i regenerujący wypoczynek o wyższej jakości.
_________________________________
Przeczytaj: Rutyna snu - jak wprowadzić i jakie ma znaczenie?
Sprawdź też: Kofeina, alkohol, papierosy - co jeszcze zakłóca nasz sen?
Dowiedz się więcej: Jakie cechy powinien posiadać najzdrowszy materac do spania?
