Sen jest jedną z podstawowych potrzeb ludzkiego organizmu. Dzisiejszy, intensywny tryb życia sprzyja jednak niedoborom w tej strefie funkcjonowania. Nadmiar obowiązków i kultura produktywności prowadzą do chronicznego braku czasu, zmęczenia i wykonywania różnych obowiązków do późnych godzin nocnych. Wiele osób próbuje “odespać” tygodniowe niedobory podczas weekendu. Czy jest to skuteczna strategia? Czy można nadrobić sen?
Sen to czas wypoczynku, wzrostu i odbudowy organizmu oraz tkanek. Niestety w dzisiejszych czas wiele osób zmaga się z bezsennością i innymi zaburzeniami snu. Są one często diagnozowane przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, psychoterapeutów, psychiatrów, a także innych specjalistów. Problem ten jest bardzo złożony i często trudno określić jego jedną, konkretną przyczynę. Wyróżnia się jednak kilka typowych przypadków. Do problemów ze snem prowadzą przewlekłe zespoły bólowe, współwystępujące zaburzenia psychiczne, niewydolność krążeniowo-oddechowa, bóle pleców i schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego. Niektóre osoby mają też predyspozycje genetyczne. Niedobory snu wiążą się jednak przede wszystkim z trybem życia i z czynnikami środowiskowymi. Warto wspomnieć, że nieprawidłowości w tym zakresie mogą być potęgowane przez przyjmowanie niektórych leków.
A jakie są konsekwencję przewlekłych problemów ze snem?
Wiele osób próbuje nadrobić sen. Częstym schematem postępowania jest spanie zbyt mało w ciągu tygodnia i próba odzyskania utraconych godzin podczas weekendów. Niestety, nie jest to dobrym pomysłem! Organizm wcale nie staje się przez to bardziej zregenerowany. Wręcz przeciwnie - bardzo szybko można w ten sposób rozregulować swój rytm dobowy.
Wywoła to jeszcze większe problemy z zasypianiem, których bardzo ciężko się pozbyć. Na pytanie, czy można nadrobić sen postanowiono odpowiedzieć w badaniu School of Aging Studies Uniwersytetu Południowej Florydy. Odpowiedź była negatywna. Dodatkowo odkryto, że niedobory prowadzą do destrukcyjnych zmian w mózgu, a niszczenie neuronów i synaps zwiększa ryzyko zachorowania w przyszłości na Alzheimera i Parkinsona.
Warto pamiętać o tym, że nie można nadrobić snu. Powinien być on jedną z podstawowych wartości. Nie warto rezygnować ze spania na rzecz pracy, czy imprezowania. O ile “zarywanie” nocy od czasu nie będzie wiązało się z negatywnymi skutkami dla zdrowia, o tyle regularne zaniedbywanie snu błyskawicznie odbije się niekorzystnie na ogólnym samopoczuciu.
Problemy ze snem są bardzo poważne i wiążą się z niebezpiecznymi konsekwencjami zdrowotnymi. Jakie nawyki warto wprowadzić do swojej codziennej rutyny, aby zapewnić sobie optymalne warunki do snu? Przede wszystkim, duże znaczenie ma regulowanie zegara biologicznego. Codzienne kładzenie się spać o tej samej porze nie tylko ułatwia zasypianie, ale również sprawia, że sen jest głębszy i bardziej efektywny. Regularność zmniejsza też ryzyko otyłości, a wstawanie o stałej godzinie dodaje energii i motywacji na działanie w ciągu dnia.
Ważna jest też ilość czasu poświęcana na sen. Szacuje się, że standardowy wymiar godzin powinien mieścić się między 7, a 9 na dobę. Mniejsze ilości snu są związane z istotnym wzrostem ryzyka zachorowania na otyłość, nadciśnienie i cukrzycę typu 2. Aby ułatwić sobie zasypianie, warto wyeliminować z sypialni wszelkie urządzenia elektroniczne. Korzystanie z telefonu, telewizora czy komputera znacznie przedłuża czas potrzebny na zaśnięcie. Wynika to z oddziaływania światła niebieskiego na ludzki mózg, które zaburza naturalny proces wydzielania melatoniny. Zdecydowanie lepszym pomysłem będzie czytanie książki lub wzięcie gorącej kąpieli. W sypialni warto zainstalować zaciemniające rolety oraz ciepłe światło. Są to kolejne elementy, które wpływają na wydzielanie melatoniny.
Aktywność fizyczna w ciągu dnia - w szczególności ten o umiarkowanej intensywności - może znacznie podnieść jakość snu oraz usprawnić proces zasypiania. Dzięki uprawianiu sportu (w szczególności w godzinach wieczornych) skraca się bowiem czas tzw. czuwania wtrąconego, a organizm szybciej zapada w głębokie fazy snu.
W celu efektywnego unikania niedoborów snu warto też dobrze wyposażyć sypialnię. Materac znajdujący się w łóżku powinien być wygodny i dostosowany do wagi użytkownika pod kątem twardości. Ogólna zasada mówi, że im cięższa osoba, tym wyższa powinna być twardość materaca. Duże znaczenie ma też rodzaj wypełnienia. Zupełnie inne wrażenia oferuje materac piankowy, niż sprężynowy. Jest to jednak kwestia subiektywna, dlatego w tym aspekcie należy kierować się jedynie indywidualnymi preferencjami.
Sen to podstawowa potrzeba każdego człowieka. Nie należy jej bagatelizować! Warto pamiętać o tym, że nie można nadrobić snu. W związku z tym bardzo ważne jest wypracowanie zdrowej rutyny snu i sumienne kontrolowanie codziennych nawyków.
_________________________________
Przeczytaj: Kofeina, alkohol, papierosy - co jeszcze zakłóca nasz sen?
Sprawdź też: Od czego zależy cena materaca?
Dowiedz się więcej: Śpij w zgodzie z naturą! Jaki materac wybrać?
